MIZO MIZONA HUMHALH

A Eng Nge Upa Zawk?

17/01/2011 01:01

Rev.Dr.Zairema

Linguist (tawng zir mi ) ka ni ve lo na a, ka hriat phak chinah chuan ‘tawng lam hahthlak chu lam hahdam zawkin kan thlak thin ’ a ni. Hei hi tawng tinah a dik awm e, tawng kalphung dikah pawm ta ila, a lam hahthlak zawk chu a lam hahdam ai chuan a upa zawk tihna a ni.

Tawng khat hmangho hi chhungkua an ni thin awm e, tawng dang deuh hmangte nen nupui pasal an inneih pawlh a, an fate chuan an nu awphawi an kai zel a, hmun hrangahte an awm a, kum za tam ral hnu chuan tawng a dang ta hle thin a ni. Burma-a Mizo an pem chiam kha a la rei lo hle, an zinga han kal chuan an titi kan man loh a tam mai. Kan awmna vela mite tawng kan hman belh zel a ni. Hualngo lam chuan an tawng chu Duhlian tawng chhuahna bul niin an sawi a, a dik ta ve ang. ‘Eng a? ’ kan tih chu ‘Zeng a? ’ an ti a; ‘eng ’ ai chuan ‘zeng ’ tih chu a lam a hahdam deuh, Zoramah pawh ‘zeng ’ ti an la awm nual; a lam hahthlak deuh zawk hi upa zawkah ka ngai. Duhlian tawng leh Hmar tawng chu a la inhnaih hle, ‘chuan ’ kan tih chu ‘chun ’ an ti a, a lam rik a hahdam hle. Kan tawng hmang hmasatuten ‘chun ’ lo ti thin sela, ‘chuan ’ tia kan thlak ka ring lo. Meiteiho chu keini aiin an tam a, hmanlai atangin hawrawp pawh an nei. Hnam naupang zawk kan ang hle, mahse ‘hming ’ kan tih hi a lam hahdam zawk ‘ming ’ tih an hmang a, he thu hman danah hi chuan kan hman dan hi a upa zawk ngei niin ka ngai.

Kan hriat phak ngeiah pawh hetiang hi sawi tur a awm. Hnam dang tawng kan han hmang ve a, an lam dan angin kan lam ve mai thei lo. School tih chu ‘sikul ’ kan tihsak a; ‘mistri police, bus ’ tihte chu a hahdam zawngin an lam a, ‘mitiri, pulit, basi ’ kan ti a. Kan tih than deuh hnu chuan an lam dan angin kan lam ve thei. Thingtlang kilkhawr deuha pitarten ‘raiver ’ tia an lam chu ‘draiver ’(driver ) ka ti thei ta. Mizoram hmar lamin thingfanghma an tih chu chhim lam chuan ‘nuhnun ’ an ti a, nu hnute ang a nih avanga hming pu a ni awm e. Lunglei bazaar leh thingtlang hmun tam takah chuan ‘hnunun ’ an ti, a lam a hahdam deuh.

Thu thenkhat chu a eng nge dik zawk hriat hran har kan nei nual. A lam hahthlak zawk chu a upa zawk a, a dik zawk kan ti thei ang. ‘Sinhlu ’ tih chu thenkhatin ‘sunhlu ’ an ti a, a then phei chuan ‘sulhlu ’ an ti. ‘Sin ’ tih ai chuan ‘sun ’ tih chu a hahdam deuh. Chuvangin ‘sinhlu ’ tih chu a dik zawk. ‘Balhla ’ tih ai chuan ‘banhla ’ tih a hahthlak deuh, chuvangin ‘banhla ’ tih hi a dik zawk a ni, ‘banria ’ te kan ti a, ‘balria ’ ti loin, hei hian ‘ban ’ tih chu a dik zawk tih a tilang chiang. ‘Changela ’ awm hi ‘changpat ’ kan ti a, leia awm hi ‘pangchat ’ kan ti tia hrilhfiah tum an awm a, pangchat tih hi a lam a hahdam deuhin a lang, chumi thu maiah chuan ka ngai.

Kan tawng chhuaka thu lam hahthlak kan tihhandam dan hi han chhui zel teh ang. ‘Bazarah a kal a ’ tiin kan ziak a, kan tawng ri takah chuan ‘kal a ’ kan ti ngai lo, tih tum hram ila chu kan ti thei, mahse a hahthlak hle, tihhahdam nan ‘kal-la ’ tiin kan lam thin. ‘Lala ’ tia kan ziak chu thenkhat chuan ‘Lalla ’ tiin an hming an ziak thin. Kan lam rik dan han ngaihthlak ngun chuan ‘i ’ ri hi a ri hnuhnung zawkah a bei tam zawk tih theih a ni. Chumi tilang chiang turin ‘l ’ ziak nawn lovin hetiang hian kan ziak thei ang: ‘Ka’-la ’. Hawrawp dang pawh chutiang bawk chu a ni. ‘I dam em? ’ tia ziak chi ‘I da’- mem? ’ tiin kan lam ri thin. ‘Ng ’ phei chu a hma lama mi nge a hnu lama mi tih hriat harsa hialin ‘ng ’ ri a hnuhnung lamah kan tiri chiang thian. ‘Eng a? ’ tih chu ‘E’ nga’ tiin kan tiri thin. ‘Eng e ’tia ziak tur nge ‘Eng nge? ’ ‘Nge ’ hi thil zawhna atan kan thu hman a ni a, ‘eng ’ tih nen thu hran hlauh a ni; chuvangin a hranga ziak tur a ni, ‘eng nge ’ tiin. Chutiang bawkin ‘Khaw nge ’ tia ziak tur. ‘Eng nge ni vei chu le ’ tihah hi chuan zawhna a awm lo a, ‘ng ’ ri kan suan phei mai niin a ngaih theih; chuvangin ‘Eng nge ’ tia ziak tur a ang hle, ‘E’-nge ’ tiin kan lam ri a ni.

U hma chiahah vowel awm sela, ‘Ka’-la’ kan tih angin ‘min hau a ’ tih chu ‘ha’-ua’ ti tur kan ni a, mahse u ri kan lam kim hman lo a, hmui kum chhoh thlah leh thuai a tul avangin u ri hnai ber v ti angin kan tiri thin. ‘Hau a ’ tih kan tum chuan kan ti thei, a hahthlak deuh.’Haua ’ ti loa ‘u ’ ri aia ‘v ’ ri puitling kan hman chuan kan lam rik dan tak chu ‘ha’-va’ ni tawh loin ‘haa-va ’ tia ziak theih a ni, ‘a ’ hi a ri sei ta tihna a ni. Kan rilruah chuan ‘u’ lam ri tel chuan kan inhria, ngaithlatu tan ‘u’ a ri tel lo. Thu dang kan ziak ang bawkin ‘min hau a ’ tia ziak mai tur a ni, lam hahthlak ti chuan ‘v ’ ziak tel lo mah ila an lam ri tel tho ang.

Hla phuahtuten thu lam nuam an lawr khawm thin a, an rem fuh loh chuan an hla chu a biboh an tihsak a. Ri hnih a kawpin kam hman chuan a ri hnuhnung lam uar kan ching bik. Hlaah chuan ‘arsi ’ tih chu ‘siar ’ an ti thin, ‘si ’ lam uar ai ‘ar ’ lam uar a awl, a hahdam zawk a ni. Hla tihahdam tur hi an zawng ngun hle a, a chang phei chuan thu awmze nei hranpa lote pawh an telh thin. Tawng dang atanga kan chhawm ni lo ‘hla thu ’ kan tihte hi kan tawng pangngai ai chuan a naupang zawk mai thei a ni.

Chhunzawm tur...>>>

 

Comments

No comments found.
 

Contact

Search site

 

 

 

 

                  NGAIHDAN

 

    

     Ngotekherh         Puanchei

   

        Puandum           Hmaram

 

 

 

           THU KAM HNIH KHAT


ShoutMix chat widget

 

 

                TLAWHTUTE


counter globe

 

 

  MIZO LEH ENGLISH THUFIAHNA

Freelang Dictionary
MIZO => ENGLISH :
ENGLISH => MIZO :

Whole word

 

 

ZOTUI THIANG GROUP(MAIL)

Google Groups
Subscribe to Zotui Thiang Group
Email:

 

ENG WEBSITE ATANGIN NGE HETAH?

 

MizoMizo Kan Nih Kan Lawm E