MIZO MIZONA HUMHALH

Hmanlai Mizo Naupang Nunphung

11/02/2011 00:59

Hmanlaiin naupang hi an ngai pawimawh vak lo niin a hriat a. Nauawih hla-ah pawh hetiang hian kan hmu a:-

Ka nauvi hian puak leh chhunrawl a hlawh lo Chhunrawl hlawh lo tlai tlâk a har lû êm e !!

tiin. Pi pute chu lo neia eizawng an nih avângin kawla nî chhuak chhiarin lo lamah an liam a ngai thin. Hna lam an ngaih pawimawh êm avângin an fanaute pawh an uap lum tha hman thin lo. Nu leh pate pawhin an fasên te pawh lo lamah an liamsan mai thin a. Hnutê pawh an kham lo hle thin. Pi leh pute’na nau an awm theih chu a la ziaawm viau va; pahmei chhungkaw tân phei chuan a buaithlâk thin khawp ang chu. Nu leh pa an feh a ngai a, nau chu an û-ten an theih ang tâwk tâwkin anawmve ngawt mai thin. An nawmsam loh deuh phei chuan an tap nîleng deuh rawt thin ni tûr a ni. Falak phei chu an lainatawm lehzual. Nauawmtu pitar leh putar, naupangte chuan an nu feh hawn hun nghâkhlel takin kawtchhuahah an lo hmuak a, an awi lawp lawp thin. Chaw puar khawpa la fah theih loh, hnutê deuh chauh la ringte phei chu an tuihal tawh thin si a, a nu a han hmuh chiah atang phei chuan a hmel a hlim sâwt sâwt a, lawm avângin a tap titih hial thin a ni. Nu pawh a inthlâk leh silfai hmain nautê a lainat avâng chuan a hnutê chu a pe lo thei bîk lo. Riltam, tuihal ta na nâ na chuan nu hnutê tang nâ erh urh tawh chu duh thâlin a hne dawk dawk mai thin. Irh awk awk khawpin a hne dawk dawk mai thin a, chu chu a pum lamin a lo zo lo leh

thin.

"Fa an neih chuan an lawm hle a, mipa a nih phei chuan an lawm lehzual a, huaisen turin an duh ber a, ral in hal tur a nih entir nan, a lai an tan hnuin meichher an chhittir a, ’ral in hal tur’ an ti a; thenkhat chuan, ’mipa huaisen sai kap tur’ an ti thung a, chu chu upate malsawmna a ni."1 "Tin, nau a lo pian veleh nauchhartu chuan mipa a nih chuan, ’E hei, mipa darkhuang man a ni, ava duhawm em ! Mi that sa kap tur a nih hi’ a ti hlut thin".2 "Hmanlai chuan naupang hi an dahhniam hle mai a, tawngnamahah, "Naupang leh haite chu siam chak an tam em ren tur a ni lo, an piang leh zel alawm," tih hi tlangval tawngkauchheh dan a ni. Puitlingin eng thil emaw lo khawihin lo siam sela naupangin, "Eng tur nge ?" ti a an zawhte hian, "Neihfaka rilbawmah," an tih san mai thin a. Tin, puitling zingah lo awm vein lo hnawksak deuh sela, "Naupang chu lo awm hnai suh u, uite rim in nam," tiin an hnar kiang thin a ni. Thlasikah emaw khaw vawh changte pawhin meilum ai vein puitling chu lo dip deuh sela, "Naupangin khaw vawt an hre lo, lo kal kiang rawh u," an ti mai mai thin a ni !! 3

"Hmanlaiin naupang insuala invel an tamin chotuah pawh an ching a. Chutia mipa naupang insual leh invelh mai mai an chin nachhan ni-a lang chu: Khaw khat mah ni se,vengtian hrang inkarah intihbikna(feeling) rilru neiin inerna a awm a. Chung veng tian hrang naupangte chu an inhmuh fal remchanah naupang ve tho an aia lian tawh siten fuih pawrhin, "A chalah chil i hnawm ngam lo," tiin an fuih a. Annin tlawm an lo ngai si, pakhatin pakhat chala chil a hnawm zauh tawh chuan ’Insualah ka cho che’ a tihna a nih avangin an inbei ve phat mai thin a ni. Tin, chu bakah indo thin an nihna chuan naupang rilruah indona thinlung a tuhna chen a awm a. Naupang ta na na na si chu veng leh veng inkarah indona rilru puin insual leh inchil chenin an hman phah a tih theih awm e."1

Naupang inkawmho lo intithiam lovin lo invel ta sela, patling meuh lo inrawlh a, mi fate lo velh chu thubuaia lak a nih chuan cheng sawmhnih (tlaisial) chawina a ni.2 Chuvangin, naupang insual leh invel mai maiah chuan nu leh pa chu an inrawlh ve lo tluk a ni.

Kum sawm hnuai lamah chuan, naupang nun hi, nun awl em em, tal mai mai a ni.3 Rev. H.S. Luaia chuan, "Sikul lut rual kan la nih loh avangin khawlaiah kan hun kan hmang ber a. Buh tlang kan keng a, khawlaiah chi nen kan hum chhuak thin a. A chang chuan arpuiin min zuan thlak sak thin a, kan kuta chite chu in hnuai ban hriamah kan tat fai thin a ni. Chutihlaia kan ban te chu thing eh phel vek a la ni a.

Daikiangah fawvai paihna leh inthawina hmunahte kan vak a, daikiangah chuan inthawina bawlhlo, maicham te, leh mau meh pawr te leh hnah te, bel te a tam thin a. Inthawina bel (Zunthiang bel) an tih chu tihkeh thiang lo an ti a, kan hlau hle thin.Kan khua a sap an lo zin chuan an dailenna kan en ru a, an hawn veleh an ek hrukna lehkha chu an ek kai lai kan pawt thla a, vaihlo kan zial a, kan zu thin a ni," a ti.1

Chhûn lamah an inkawm a, an inhnawk a; a châng leh se lemte an chaih a, an tal bal thei viau thin. Pi pute pawhin, "Naupang fai vir ver an hrisel ngai lo," (a tawng a la upa vak lo mai thei) an ti a. Naupang tal bal thei an hmuh chuan an lawm zawmah thin ni tûr a ni.Tin, kalchhetin an infiam bawk a. Zan lamah an pawnto va; an intihlim a, tual an chai a, hlate an sa a, an inbihruksiak bawk thin. Chû’ng an tihna vêlah chuan an tal bal êm êm thin a ni. Sap an lo thlen tawh hnu pawhin Mizo naupang chu an la bal viau ni tûr a ni. Rev. H.S. Luaia chuan, "Pu Buangan, ’ Mizo naupang chu an bal em mai a, vawkte emaw ka ti thin,’ a tih ka la hria a ni," a ti.2

Incheina pawh a mawlmang ve hle ni tûr a ni. "Mipa naupang khawsak dan chu a mawl hle a. Zawlbuk thingnawi fawma phut an nih chuan kawr ha chu an awm ve bawk nain saruaka tal mai mai hi an tam hle. Zawlbuk thingnawi fawma phut an nih chinah erawh chuan kawr an ha ve tawh a, thenkhat chuan mahni phu tawk puan an veng ve a ni."3

Naupan lai atanga chhel leh huaisen tûra infuih kan ni a. ’Mipa leh sapa chuan ramdai kan ngam tûr a ni’ pi pute chuan an ti thin. Hei vâng pawh hi a ni ang naupang leikang deuh tawhte chu chhûn lamah an ramvak a, chakai te an khawrh a, aidu sentil te an khawrh bawk a; thâl laiin luitêa sangha an vaw bawk a. Rawtuai-te pawh a awm hun lai chuan an khawrh ve bawk. A chângin ramhnuaiah thang an kam a, sahdal te, thangchep te, thangthlengte an kam thin a, savate pawh an veh bawk thin. Ramhnuaia thei chi hrang hrangte pawh an lo ve thin bawk a.

"Tlema an len deuh hnu chuan, sial vulhte chuan rama an tla an veng thin a, tlaiah an khalh haw a, huangah an khung thin. Kum riat vel an nih chuan thalah se en turin an hman tan theih a, ’se en rual’ an tih hi a ni. Kum 10-12 vel an lo nih chuan a fur a thalin se en chu an tum a ni a, an tangkai ve hle. Se en tur nei lo emaw se en an chin loh hnu erawh chuan an tangkai lem lo.1 Naupang fel ve deuh an nihin an tlangval huna an nupui man atan mi hausa hnenah sial an veng thin a. Kum thum vel an ven hnuin chhang nei chin se note an hlawh thin.2

Thingnawi keuh rual an nihin thingnawi an fawm a, zan tin zawlbukah an keuh a, khawtlang tan an tangkai ve tan ta a ni. Kum sawm rual vêl an tlin chuan lo lamah an pate feh an zui a, vau tui chawi te, chhûn chawhmeh tûr bai chhuan te, buh tuh laia buh tuhte zinga tui semte thawkin an tangkai ve hle a. Hna chi hrang hrang thawh an zirtîr a, kum 15 an tlin chuan ’ram tang rual’ an ti a, engkim zirtîr tawhah an inngai a, hna thawkah an hmang tawh thin.

Thulakna: Nun Hluiten Kir An Rel Lo by Ellis Pachuau

 

Comments

No comments found.
 

Contact

Search site

 

 

 

 

                  NGAIHDAN

 

    

     Ngotekherh         Puanchei

   

        Puandum           Hmaram

 

 

 

           THU KAM HNIH KHAT


ShoutMix chat widget

 

 

                TLAWHTUTE


counter globe

 

 

  MIZO LEH ENGLISH THUFIAHNA

Freelang Dictionary
MIZO => ENGLISH :
ENGLISH => MIZO :

Whole word

 

 

ZOTUI THIANG GROUP(MAIL)

Google Groups
Subscribe to Zotui Thiang Group
Email:

 

ENG WEBSITE ATANGIN NGE HETAH?

 

MizoMizo Kan Nih Kan Lawm E