MIZO MIZONA HUMHALH

Khawvel Ram Ropui Pahnih - America leh China Inhmu (Dollar vs Yuan)

20/01/2011 08:18

Khawvel economy lian ber ram pahnihna, ram thang chak em em China President Hu Jintao-a chu ni 18 January 2011, Thawhlehni chaw hnu khan U.S.-ah a thlawk lut. A tlaiah khawvel economy lian ber ram pakhatna, ram tla chhe deuh tial tial America President Obama-a, Secretary Hillary Clinton-i leh National Security Adviser Tom Donilon-a ten White House-ah zanriah an kilpui.

America chuan China President Hu Jintao-a hi khawvel ram ropui leh thil tithei, a ngaih pawimawh ram chauh a lawm thin danin, urhsun leh ropui takin a lo lawm. Ni 19 January 2011, Nilaini-ah khawvel ram lian pahnih hruaitu –Obama-a leh Hu Jintao-a te chuan U.S. leh China inkungkaihna hruai suih nghehna thu thlung pawimawh tak tak an thlung.

Nilaini tlaiah America ram hruaitu pawimawhten China Hu Jintao-a hi White House-ah ropui takin zanriah an kilpui.

President Hu Jintao-a hi ni 20 January 2011, Ningani-ah Congress hruaitute nen Chicago-ah an inhmu a, thu pawimawh tam tak an sawi. (Tuna America sorkarna changtu – Obama-a sorkar hi Democratic Party a ni a, Obama-a sorkarna changtu – Bush-a sorkar kha Congress Party a ni.)

Hu Jintao-a hi America company lian ber berte nen pawh inhmuin, thu thlung tam tak an ziak bawk a, ni 21 January 2011, Zirtawpni khan America (Chicago ) chhuansanin China(Beijing ) lam panin a haw ta ni.

China President Hu Jintao-a’n U.S. a tlawh tum hian U.S. sorkar nen thu pawimawh leh sak, ram pahnihte an  innghirngho fona thu tam tak an sawiho. Chu’ng zingah chuan:-

  • ·        1) U.S.-ah China ramchhuak thil tam lutuk tak a luh hum hum laia, China-ah U.S. ramchhuak thil tlem te chauh a luh theih avanga U.S.-in a tawrh nasatzia chungchang, U.S. sorkar lungawilohna leh China sorkar insawifiahna. 2) China pawisa hlutna hiam lutuk, China sorkarin a tihsan duh loh avanga U.S. leh ram dangten khawvel insumdawn tawnna-ah nasa taka an tawrh chungchanga U.S. lungawilohna leh China insawifiahna.
  • ·        China-in a sipai thuam chak deuh deuh a, ralthuam tha leh changkang a siam belh/ lei belh zel  chungchanga U.S. ngaihthat lohna leh China insawifiahna.
  • ·        Nuclear ralthuam tihbaiawm neih tumtu, a thenawm South Korea tibuai reng thin – North Korea chungah leh Nuclear ramthuam neih tuma bei ngat ngata thui tak thleng tawh, ram khawlh tak Iran chunga U.S.-in China chettir a duh dan chungchang.
  • ·        China rama mihring zalenna chanvo (human rights ) awm lo lutuk chungchang U.S.-in China a nawrna leh thil dang pawimawh tam takte a tel a ni.

China President Hu Jintao-a chuan U.S. a tlawh dawn ni khat duhah, U.S. Dollar chu hun kal tawha thil a ni a, China Yuan Renminbi chu kan hun hman mek thil a nih thu a sawi a, tin, khawvel insumdawn tawnna tangka atan U.S. Dollar hmang tawh lo a, China Yuan hman a hun tawh thu a sawi tel bawk.

China Hian U.S. A Khum Tawh Mai Lo Maw?

Khawvel ram ropui 20 inteltual (G20 )economy chungchang CNN Money -a a lan danin U.S. chu khawvel economy lian ber leh zau ber ram a la ni. Chutih rualin kawng tam takah China hian U.S. hi a khum tawh a ni. Ni 11–12 November 2010, South Korea-a neih 2010 G20 Seol Summit-ah pawh tuna khawvel economy lian leh zau ber U.S. hnung zui duhtu leh nakina khawvel economy lian leh zau ber lo ni tura rin China hnung zui duhtu an awm ta, niin 2010 G20 Seol Summit thlirtu mi tam tak chuan an hmu.

Kum 2009-2010 chhung khan Chinese state controlled bank pahnihte chuan an ramah leh ram dangah World Bank aiin pawisa an puktir hnem zawk! The China Development Bank leh the China Export Import Bank ten ram dang sorkar, company leh huan neitute hnenah $110 bn (£69.2 bn) an puktir a. Hetih lai hian World Bank-in kum 2008 laihawl – 2010 laihawl thlenga a puktir zat chu $100bn (£63bn) chauh a ni thung!

China chuan Japan chu khumin khawvel economy lian leh zau ber pahnihna a hauh tawh a, tun hnu kum 10-15 vel chuan U.S pawh a khum leh mai dawn niin mithiamte chuan an chhut. Mi tam tak, China hian U.S. a khum tawh nia ngai an awm bawk.

Pew Research Center-in nikuma American-ho ngaihdan a lakna-ah, 44% chuan China chu khawvel economic power pakhatna neitu a nih tawh an ring a, 27% chauhin U.S. economy chu a la sang ber a ni tih an hria!

Credit Suisse - Asia head Fan Cheuk-a chuan, kum 2020 khian China-in U.S. khumin khawvel thil siam leh bungrua hmangraltu (consumer) lian ber a nih a rin thu a sawi.

China-in U.S. a khum tawhna tlem lo tarlang tai la:-

1.Forbes-in tun hnaia tunlai khawvel mi tluklehdingawn 6.8 (6.8 billion) zinga mi thil tithei ber 68 a thlanna-ah China President Hu Jintao-a chu pakhatna a ni a, US President Obama-a chu pahnihna a ni.

2.China chu khawvela sipai nei ngah ber a ni.

3.Kum 2009 khan U.S.-ah lirthei / tawlailir (vehicle) maktaduai 10.4 hralh a nih laiin, China-ah chuan maktaduai 13.6 hralh a ni.

4.China Internet Network Information Center-in a tarlan danin, kum 2010 hian China-ah internet hmangtu maktaduai 420 (million) vel an awm a, chu chu U.S.-a internet hmangtute aiin an tam zawk a ni.

5.Kum 2009 khan China chuan bungrua $ 1.2 trillion man khawvel ram dangah thawnchhuakin, $1.1  trillion man thawnchhuaktu Germany a khum a, khawvela bungraw thawnchhuak hnem ber nihna a hauh ta a ni.

6.July 2010-a International Energy Agency (IEA)-in a tarlan danin, kum 2009 khan China chu oil maktaduai 2252 metric tons hmangtu niin, maktaduai 2170 tons hmangtu U.S. chu a khum a, khawvela energy hmang hnem ber ram a ni ta a ni. Energy hman nasat vangin kum 2009 khan China chu carbon gas tichhuak hnem ber a lo ni tawh a ni. U.S. aiin 14% zeta tamin China hian carbon a tichhuak a, khawvel boruak tikhawlo nasa ber a nih thu  Netherlands Environmental Assessment Agency chuan a sawi.

7.Earth Policy Institute-in a tarlan danin, China chu khawvela solar cells siamchhuak hnem ber a ni.

8.Kirin Institute-in a zirchianna-ah China chu khawvela beer in tam ber a ni a, kum 2008 khan khawvel beer 25% chu Chinese-hovin an in. Kum 2002 thleng khan U.S. chu khawvela beer in tam ber a ni.

9.WHO | World Health Organization-in a tarlan danin, China chu khawvel vaihlo tichhuak tam ber leh hmang tam ber a ni. China-ah zial zu mi maktadua 320 vel an awm a, chumi awmzia  chu khawvel zial zu zawng zawng zingah 33.3 %vel chu Chinese an ni tihna a ni.

Thulakna: BBC, CNN, The New York Times, The World Street Journal, Fox News, Time Magazine

Comments

Date 20/01/2011
By Editor
Subject Tihdikna

Thulakna kan tarlan zinga, "World Street Journal" tih hi "Wall Street Journal" tih zawk tur a nia. Kan edit that leh chuan a thu hi a buai leh vek a hlauhawm a, comment atang hian kan sawifiah mai e.

 

Contact

Search site

 

 

 

 

                  NGAIHDAN

 

    

     Ngotekherh         Puanchei

   

        Puandum           Hmaram

 

 

 

           THU KAM HNIH KHAT


ShoutMix chat widget

 

 

                TLAWHTUTE


counter globe

 

 

  MIZO LEH ENGLISH THUFIAHNA

Freelang Dictionary
MIZO => ENGLISH :
ENGLISH => MIZO :

Whole word

 

 

ZOTUI THIANG GROUP(MAIL)

Google Groups
Subscribe to Zotui Thiang Group
Email:

 

ENG WEBSITE ATANGIN NGE HETAH?

 

MizoMizo Kan Nih Kan Lawm E