MIZO MIZONA HUMHALH

MIZO HNAM DAN ( MIZO CUSTOMARY LAW ) III

11/01/2010 20:30

BUNG - 7

ENKAWLTU NIHNA (GUARDIANSHIP)

Chang 101 ENKAWLTU Chhungkaw pa ber chu, chhungkaw mawhphurhna la thei lova a awmin emaw, a thihin enmaw, chhungkaw mawhphurhna latu apiang chu Enkawltu(Guardian) a ni.

Chang 102 FATE ENKAWLTU ATAN NU

1) Nu dinhmun :Chhungkuaa Pa ber a thih chuan a nupui chu chang 181(1)-a sawi angin, Pa dinhmun luaha fate enkawltu a ni. A fate leh a tute chungchangah pawh pa dam laia pa dinhmun luahin, fate man teltu leh tute pusum eitu a ni. Hetianga tu leh fate enkawl thei Nu chu, nu dik leh rinawm, nu zahawm leh chhuantlak nu thianghlim a ni. Chutiang a nih zawh loh erawh chuan chanvo engmah a nei thei lo.

2) Roluah thuah: Pasal sun chu, a fate nen khawsa an nih chuan pa dinhmun luiaha enkawltu a nih avangin Roluah chungchangah pawh tuma tihbuai theih a ni lo.

3) Thurochhiah chungchang : Pa ro, in hmun leh huan te, ram leh thil dang eng pawh, Nu kuta awm a ni. Pa-in ro a sem tawh pawh, Nuin a fate a awpkhawm chhung chuan, nu kuta awm a ni. Amaherawhchu, a fate indan hunah emaw chhungkaw inthendarh a lo tul hunah emaw chuan, nu chuan pa ro sem tawh dan kha a ti danglam tur a ni lo.

4) Chhungkua chhuahsan lui fa dinhmun : Pa a thih hnuah nuin a fate a awpkhawm laiin, a fate zinga mi, tu pawhin a nu remtih loh chungin a chhungkua chhuahsan lui sela, pa dam laia chhungkaw chhuahsan lui ang a ni. Intuithlar an nih chuan chang 190(1) a sawi ang zulzuiin ro chungchangah chanvo engmah a nei lo.

5) Fate hnena pek theih loh Nu hriat loh hlanin pa rokhawmtu nihna chu fate hnenah pek theih a ni lo. Nu hriatpuiin faten pa rokhawmtu nihna an neih pawhin, a indan hma chuan pa rokhawmtu nihna neitu chu nu kuta awm tur a ni.

6) Fate puala pawisa dah : Pain a fate mimal pualin tangka dah hran bik nei sela, Nu hova awmkhawm an nih chhung chuan a dah hransaka chuan nu thu lo chuan deh chet tur a ni lo.

7) Enkawltu atan nu hnunung : Pain fapa nei lovin fanu chauh nei sela, a fanute chuan pasal an neih hnuah an nu chu thi sela, a thih hnuah pa chuan nupui dang nei leh sela, pa chu thi leh si sela, a nupui thar chu pa dinhmun luaha ro enkawltu a ni. Mipa laka a chetsual erawh chuan chanvo engmah a nei lo.

Chang 103 ENKAWLTU NI THEI DANGTE

1) Enkawlltu atan fa : Enkawltu ni lai mek.Nu a thihin, a fate puitling zinga upa ber chuan chhungkhata khawsaho an la nih chua hotu chan a chang ang. Chu chuan chang 179 leh 180 -a roluah dan a tidanglam lo.

2) Enkawltu atan mi dang : Fa puitling nei lova nu leh pa an  thih chuan, an fate jpuitlin hmaa enkawltu atan a hnuaia mite hi ruat theih an ni:

a) Naupang pi leh pu (mipa lam)

b) Naupang Pami (naupang pa unau)

c) A chunga (a) leh (b) sawi ang hi an awn loh chuan enkawltu ini thei indawt dan chu hetiang hi a ni :

(i) Naupang pi leh pu (hmeichhe lam)

(ii) Naupang pu (naupang nu nuta)

(iii) Naupang ni ( naupang pa farnu)

(iv) Naupang nu laizawn

(v) A chunga sawi te hi an awm loh chuan, roreltuin a awm apiang a ruat thei. ‘Pi’ tih hi pasal dang nei tawh a nih chuan, enkawltu a ni thei lo.

Chang 104 ENKAWLTU MAWHPHURHNA

1) A tih turte: Chang 102(2) anga naupang enkawltuin enkawlna kawngah thuneihna a neih chu :

a) Naupang chungchang : Enkawltuin Pa chan changin naupang himna leh an tana thatna tur thilah chuan, naupang chungah thu a nei.

b) Ro chungchang : Tam bar chungchangah leh naupang thatna kawngahm loh theih loh thilah chuan,naupang ro tawh chet theih (moveable) tenau deuh chu, roreltu phalna la hmasa lo pawhin tihral theih a ni.

2) A tih loh turte: Chang 103 (2) anga enkawltuin naupang enkawlna chungchangah tih loh tur chi hrang hrang a neih te chu :

a) Enkawltu chuan ama hamthatna turin a duh duhin naupang ro a tiral thei lo.

b) Roreltu phalna lo chuan enkawltu chuan naupang ro thil lian deuh leh khawih chet theih loh chi (immoveable) chu, hralh te, hman te, thil dang nena inthleng te, mi pek te, engti kawng mahin a ti thei lo.

c) Roreltu phalna la tur pawhin chang 103 (2)-a sawi, emkawltu ni thei dangte nen inrawn tlang hmasa lo chuan, enkawktuin amahin engmah a ti tur a ni lo.

Chang 105 RORELTUIN ENKAWLTU A THLAK THEI.

Rorelltuin enkawltu chang 103 (2)-a mite chu enkawltu ni tlak a nih lohzia fiahna tha tawk a hmuh chuan a paih thei a, chang 103 (2) -a sawi zinga mi a ruat thar thei.

Enkawltu thlakna chungchangah thubuai a kal chua, a enkawla te sum leh pai hi tuman thubuai senso atan an hmang thei lo.

 

BUNG - 8

INNGAIH LEH SAWN PAI THU

Chang 106 INNGAI Nupa ni lo, hmeichhia leh mipa inpawl hi ‘inngai’ a ni.

Chang 107 SAWN CHUNGCHANG

1) Sawn: Hmeichhiain a pasal ni lo, midang laka fa a hrin hi Sawn a ni. Hmeichhiain chutianga nau a pai chuan Sawn pai a ni a; mipain chutianga fa a neih chuan Sawn thlak a ni.Pa bik hriat lohva nau piang chu Falak a ni.

2) Sawn man: Miin sawn a thlak chuan sawn man a pe thin. Sawn man chu Cheng Sawnli (Rs.40/-) a ni thin. Sawn man chu lei chawi leh fa tlanna a ni a. Sawn man ba a awm ngai lo.Amaherawh chu, sawn pai chu thla thum a thlin hma chuan sawn man a awm thei lo; thla thum a thlin erawh chuan a chhiat pawhin sawn man a bo thei

lo.

3) Sawn man pek dan: Sawn paitu lamin sawn man an thing thina, sawn thlaktuin a pe thin.Sawn thlaktuin sawn man a pek duh loh chuan. Pa a nihna a hauh thei lo; fa chu nu ta a ni.Amaherawh chu, sawn man chu thin loh vanga pek loh a nih chuan, sawn thlaktu chu pa a nihna a bo thei chuang lo.

4) Sawn nawn : Hmeichhia in a sawn paina lakah bawk sawn a pai leh chuan, Sawn mawn a ni a:Sawn nawnin man a nei lo va:sawn thumnaah erawh chuan sawn man a awm leh thin. Chutiang a inkarthlaka kal a ni.Sawn chu phir pawh nise, sawn man a pung chuang lo.

5) Sawn hruai: Sawn chu enkawl a ngaih chhung chuan a pa hnenah an hruai thin.

6) Nu hnena sawn awm theih chin : Sawn chu kum thum a tlin hma chuan a nu hnenah a awm tur a ni.Kum thum a ral hma chuan, anuin pasal neiiin emaw, chhan dang vang emawa kalsan a nih loh chuan, a pain a la lui thei lo.

Note : Sawn bel : Miin sawn a thlak chuan, a sawn thlaknae hnenah Sawn bel, a zu awmin a pe thin. Anni chuan an duh ang angin an theihthang thin. Sawn bel hi ek a nih loh chuan a aiah Rs.1/- an lo inpe thin.

Chang 108 SAWN THLAK INNEI ZUI Tlangvalin sawn a thlakna a neih chuan, chang 65-a sawi angin man bakah Sebomawh, cheng Sawmhnih (Rs.20/-) (Tlai) a pe tur a ni. Rai atanga thla thum tlin hmaa an inneih chuan, Sebomawh a awm thei lo. Hetiang innei zui fate chu inneih hmaa piangte pawh sawn an ni lo.

Chang 109 FA TIHBAWWLHHLAWH MAN Hmeichhe nau paiin, a nau paina ni lo, mipa dang ngai sela, Fa tibawlhhlawh a ni. Fa tihbawlhhlawh man chu a hnuaia mi ang hi a ni :

1) Fa tihbawlhhlawh man Rs.40/- leh Uire : Hmeichhia pasal nei, fa tibawlhhlawh man Rs 40/- (Sial), a pasal lakah a chawi ang a, a mah chu uire a ni bawk. Inthen hnua fa tibawlhhlawh erawh chu Uire a ni lova, fa a tihbawlhhlawh man a fa pa lakah a chawi ang.

2) Sawn tihbawlhhlawh man : Sawn tihbawlhhlawh man chu a pai atanga thla thum tlin hma pawh ni se, hmeichhia chuan a tihbawlhhlawh man Rs 40/- a fa pa lakah a chawi ang.

Note : Fa tihbawlhhlawh hian a chetsualpui mipa lam a khawih lo.

Chang 110 KHUMPUI KAI MAN Chhungkaw lu ber mutna chu ‘Khumpui’ a ni. Hmeichhe beisei avanga khumpui leh a bul hnaia va kal leh awm man an nih chuan Khumpui kai a ni.. Khumpui kai chu khumpui atanga ban phak chinah chauh man theih a ni. Khumpui kai man chu Sial a ni.

Chang 111 KHUM TIHBAWLHHLAWH MAN Hmeichhia leh mipa , mi khumah inpawl sela, ‘Khum tibawllhawh’ an ni. Khum tihbawlhhlawh man chu Tlai a ni. Khum tihbawlhhlawh hian khum chauh ni lovin, mi ina hmeichhia leh mipa inpawl hi a huam a ni.

Chang 112 LAWITHLEM Lawithlem chu mi nu, a pasal awm loh hlana a pasal anga lang tura kawng hrang hrang hmanga mutpui hi a ni. Lawithlemtu chu hrem theih a ni. A pasalin a nupui chu a pawm duh loh chuan, Lawithlemtu chuan sum a chhuahsak tur a ni.Lawithlem tuma hlawhtling lo pawh lawithlem anga ngaih a ni.

Chang 113 THLIM Mipa in hmeichhia pasal pawm lai nei, a muhil lai a pasal awm loh hlana a pasal lema changa a lo pawl chuan ‘Thlim’ a ni. Thlim hi Lawithlem ang bawk a ni a, a hremna pawh a thuhmun.

Note : Lawithlem leh Thlim hi suahsualna chungchuang tak a nih avangin, hman lai chuan a ti tu beng emaw, hnar emaw hlehsak a ni thin. Hetianga hlep tur hian, Chem hmang lovin ‘Tlahthi’ an hmang thin.

Chang 114 INTIAM Nupui nei lai leh hmeichhe dang emaw pasal nei lai leh mipa dang emaw innei tura inberemin, a bawhchhetu zawk chu tangka emaw, thil eng emaw chai tura inberem chu Intiam a ni. A bawhchhetu zawk chuan an intiamna ang ngeiin a chawi tur a ni.

Chang 115 DAWNPUANPHAH Nula nu leh paten an fanu pasal atana an duh tlangval leh an fanu chu an remtihnain hmeichhe inah mut duntir sela,

Dawnpuanphah’ a ni. Zawl puan phah an ti bawk. Tlangvalin a neih leh duh loh chuan Sial a chawi ang.

Chang 116 HNUTE DEH

1) Nula hnute deh : Nula hnute pawng deh chu lei chawi theihna a ni a, Tlai thlenga chawiti theih a ni.

2) Mi nu hnute deh : ‘Mi nu’ tih hi hemi thuah hi chuan pasal pawm lai nei emaw , pasal sun,fate awpa, pa chan changa awm emaw a ni. Mi nu hnute deh chu Sial thlenga chawitir theih a ni.

Chang 117 PAWNFEN ZAR Hmeichhe pawnfen zial that emaw, thleh that emaw, a dah that emaw, mi dang hmuha zar pharhsak chu amah tihmualphona a nih theih avangin Tlai thlenga chawitir theih a ni.

Chang 118 RAIZEP Hmeichhia, nau paiin , a nau pai chu zepin, a fa pa ni lo, mi dang pasalah nei sela, Raizep a ni. Raizep chu hriat chhuah a nih chuan a pasal chuan a hnawtchhuak thei a, a man zawng zawng a phih chhuak vek thei. Raizep chungchang a lei chai theihna leh a fa dinhmun chu hetiang hi a ni.

1) Fa tihbawlhhlawh man : Hmeichhia chuan a nau pai chu a fa pa hrilh hauh lova pasal nei lui a nih emaw, mipa dang ngai emaw a nih hriat chhuah a nih si chuan, chang 109(1)-a sawi angin , a fa pa tel turin fa a tihbawlhhlawh man a chawi tur a ni. Amaherawhchu a fa pa chuan a hriat hnu pawha engmah a sawi loh chuan nau pian hnuah chuan fa tihbawlhhlawh man sawi theih a ni lo.

2) Raizep fa dinhmun : Raizep chu hriatchhuah a nih a, a fa pain a fa chu, fa atana a duh chuan sawn man pein a chang thei. A fa chu lak nghal a duh chuan a la nghal thei a, a lak nghal duh loh chuan, naute nu chhungten sawn dinhmun angin kum thum tlin hma chuan an enkawl tur a ni. Naute chu a pain a duh lohva, anu pasalin a fa atan a duh chuan a nei thei. A pawm duh loh erawh chuan a nu chhungte ta a ni.

Chang 119 ZEN Mipain hmeichhia mutpui tumin zanah a mut hmunah va kal sela, ‘Zen’ a ni. Zen chu in chhungah a awm lai man a nih a, a hlawhtlin loh chuan, Tlai thleng a chawitir theih a ni.

Chang 120 MI NU THLEM Mi tupawhin mi nu, pasal pawm lai nei, pawl tuma a thlem chuan, Tlai thlenga chawi tir theih a ni.

Chang 121 MAHNI BUL LEH BAL NGAIH Pipute chuan, pafa inngai an awm chuan thlawhhma lama pa chhiatnaah an ngai a, khua pawh tikhenga ngaih a nih avangin, an pahnihin , khawtlangin tuiin an leih thin. Mizo danah chuan, mahni bul leh bal ngaih hi thil zahthlak tawpkhawk a ngaih a ni.

Chang 122 MI A MUTPUI Mi â mutpui hi thil mawi lo leh zahthlak tak leh sual lian tak a ni a, mite endawng hlawhna a ni. Hemi dana ‘Mi â’ tih hi rilru lama mi pangngai chen lo hi a ni.

BUNG 9

THUBUAI AWMTHEIHNA TLANGPUI

Thubuai awmtheihna chi hrang hrang, ahnuaia miah te hian, lei chawite chu ‘Salam’ tih chauh lo chu a tuartu lam chan tur a ni.

Chang 123 KUTTHLAK

1) Kuthlak naran : infiamna leh intihpalh naran ni lova, awng dang vanga miin mi dang chunga kut a thlak chuan, a thu awm dan a zirin, roreltuin kutthlaktu chu a awm tawk a chawitir thei. Amaherawhchu , hnar intih thisak satliah mai chu Mizo Dana kutthlak a tling lo.

2) Hliampui tuar khawpa kutthlak : Miin, nunna atana hlauhawm khawpa mi dang taksa englai pawh a tihnat chuan Hliampui tuar khawpa kutthlak a ni. Hetianga kutthlaktu chu a pawikhawih dan a zirin hrem theih a ni.

3) Hliampui tuar khawpa kutthlak palh : Miin a tum reng vang ni lova, a chunga chang 123 (2) anga kutpalh a tuartir chuan a tul dan azirin a enkawlna atan roeltuin kuttlhlak palhtu chu a awm tawk a pektir thei.

Chang 124 INRALPALH Tum reng vang ni lo va, sa kah tumin, sa emaw tia mihring a kahhlum palh te, sa emaw tia feia khawh tumin mihring a khawhhlum palh emaw, kawng anga intihhlum palh emaw te hi ‘Inralpalh’ a ni. Tun hma chuan hetiang thila inbiak remna an siam chuan, a ralpalhtuin Sialin a thisen a, puandum leh puanngoin a tuam bawk thin. An inbiakremna anga an inngaidam tawh chuan thuchhiaa lak theih a ni

tawh lo. Amaherawhchu, ngaaihdam a nih tawh chuan an inbiakremna ang chu an zawm ngei tur a ni thung. Tun hnuah erawh hi chuan Siala in thisen kher lo pawhin

chumi zul zui chuan inbiakremna siam theih a ni. Chutianga inbiakremna chu hretu pahnih aia tlem lo neiin ziaka siam theih a ni, An inbiakremna anga an inngaihdam tawh chuan, thu chhiaa lak zui theih a ni tawh lo.

Chang 125 TUAL THAT Tum lawk reng mi tihhlum chu tualthat a ni. Tualthat hi sualna vawrtawp a nih avanginhman lai Mizo zingah chuan, tualthattu chu a thaha chhhungten an thah let ve pawh a thiang a ni. Amaherawhchu lal supui a vawn hman chuan a him a ni.

Chang 126 INSUAL Mi, thinriam in bei hi ‘Insual’ a ni. mi an insualin ruh tliak leh hliam na deuh te a awm loh chuan engmah thubuai a awm zui ngai lo va. Thisen chhuah leh intihnat thuah erawh chuan a thu azirin hrem theih a ni.

Chang 127 INVEL Mi tupawhin thinrim vanga dawi zawk chunga kut a thlak hi Invel a ni. Invelh hian a thu azirin lei akuai thei. Thisen chhuah leh intihnat dangah chuan chang 123 angin hrem theih a ni.

Chang 128 NUPUI VELH

1) Miin a nupui hliam tuar khawpin vel sela, a nupui chu tlanin, haw duh ta lo sela, sumchhuah ni lovin ‘peksachang’ angin a kal thei. Kutthlaktu chu hrem theih a ni.

2) A nupui velh chu mi inah tlan lut sela, a tlan luhna in neitu chuan thlavang hauhvin a pasal chu lo dang sela, chu pawh chu zah zo lovin a pasalin a umzui zel chuan, in neitu chuan eng ang pawhin kut lo thlak mah sela, lei a kuai lo. In neiu ni kher lo pawh a lo awm remchang apiangin in neitu aiawhin an lo chhan thei. A chhantu chungah opawh kut a thlak chuan hrem theih a ni.In neitu chuan a um luttu chu kut thlak lova thu buaia a lak zawk chuan, a thu awmzia azirin chang 130 anga rel tur a ni.

3) Miin a in chhungah emaw, hmun dangah emaw pawh a nupui vel sela, chhan ngai a nih chuan tupawhin chhan theih a ni.

Chang 129 NAUPANG INSUAL Naupang insual hian dan naranin lei akuai lo va, thelh tur a ni.An intihnat erawh chuan, a thu azirin atinatu chhungte chuan a enkawlna senso zatve tal a tum tur a ni. Naupang insuala puitling lo inrawlh ve hi thil mawi lo tak a

ni.a ngam lotu zawk chhungte khan lo chhanin, amah veltu chu lovel ve thung sela, an velh nat dan azirin hrem theih a ni.

Chang 130 THINURA MI LUHKHUNG Thinrim avanga mi an Ina luhkhung emaw, inhumhimna tura ngamtlak ina tlan lut va luhkhung zui emaw hi ‘Thinura mi lukhung’a ni. Thinura mi luhkhung hi chi hnih a awm.

1) Tawngkaa thinur hrikthlak tuma luhkhung : Dan naranin mi chunga thinurna chu palai thlaka sawi fel thin a ni. Insawirem tumna vang ni lo va, mahni thinurna hrikthlak tuma mi luhkhung chu lei chawitir theih a ni.

2) Thinur vanga kutthlak tuma luhkhung : Miin thinur vanga kutthlak tuma mi dang luhkhung chuan, in neituin emaw, a chhunga lo jawm mi tupawhin a luhkhungtu laka inven nan a luhkhungtu chungah kut pawh lo thlak sela, lei a kuai lo. Thinur vanga kutthlak tuma mi luhkhungtu chu hrem theih a ni. Luhkhung tih hian Inchhung bakah a kawtlai chin pawh a huam a ni.

Chang 131 MI NGAITHLA RU LEH BIH RU Mi in chhunga ti ti leh inbia lo ngaithlatu leh lo bih ru chu lei chawitir theih a ni.

Chang 132 IN-AUH DUH DAH Khawlaiah emaw, in chhungah emaw, khawi hmunah pawh mualpho theihna tura, zahpah lo leh duhdah tak mi auh hi ‘In-auh duhdah’ a ni. Chutianga tupawhin mi a auh duhdah chuan lei chawitir theih a ni.

Chang 133 VANTLANG TAN HNAWKSAK Vantlang tana hnawksak chu heng a hnuaia sawi enga pawh hi a ni.

1) Khawlaia ruih mualpho.

2) Mi tibuai zawnga bengchheng siam.

3) Vantlang leh mimal tana rimchhe siam

4) Zahpah leh pawisak nei lova khawlaia khawsak

5) Khawlaia mi dang pawng vau

6) Vantlang emaw, mimal emaw tana hnawksak leh huatthlalaa awm. Khawtlang leh vantlang tana hnawksaka awm chu roreltuin a hrem thei.

Chang 134 1) RUKRUK : Khawi hmuna mi pawh, eng hunah pawh, a neitu remtihna ni lova, a hriat loh hlana a thil neih lak hi ‘Rukruk’ a ni. Tum lawk reng vang ni lova, hmuh remchan leh tawh remchan vanga thil lak ruk mai ching hi ‘Kutkem nei’ a ni a, Kutkem neih pawh rukruk chi khat a ni.

2) RAWK : Eng hunah pawh, mihring chenna inah emaw, in dangah emaw, a neitu hriat lai ngei emaw, hriat loh hlan emaw pawha in tichhia a, thil eng pawh la lui hi ‘Rawk’ a ni. 3) SUAM :

Mi tupawhin, mi thil neih it vanga, kalkawnga kal emaw, chawl emaw, riahbuka awm emaw, ina awm emaw, sawisa a, an thil neih laksak hi ‘suam’ a ni.

A chunga sawi anga mi thil neih laksak reng reng, hmuhchhuah leh a nih a, a titu manchhuah a nih bawk chuan, thil bo chu lak kir leh a , aneitu pek kir tur a ni. a thil bo chu hmuhchhuah a nih a, a titu manchhuah a nih loh chuan, a thil bo hmuhchhuah chu a neituin a la kir leh tur a ni. A titu manchhuah a nih a, a thil bo chu hmuhcchuah a nih loh chuan, thil bo hu tawkin a tituin a rul leh tur a ni. Hetian thilsual titu chu a thil sual tih phu tawkin roreltuin a hrem thei.

Chang 135 PAWNGSUAL

1) Mipain hmeichhia a duh lo chung, chakna klhmangin emaw, kut thlakin emaw, vauin emaw, bumna hmangin emaw, pawl tuma a khawih chuan a hlawhtling emaw hlawhtling lo emaw, a ‘pawngsual’ a ni.

2) Hmeichhiain, amah pawngsualtu chungah eng ang pawhin kut lo thlak sela, lei a kuai lo. Hetianga pawngsualtute chu lei chawitir theih a ni.

Chang 136 KUM TLING LO MUTPUI Mipa in hmeichhe naupang, than thi la nei lo a pawl chua, ‘Kum tling lo mutpui’ a ni. Chutianga mutpuitu chu Roreltuin a hrem thei.

Chang 137 HMINGCHHIAT MAN Miin dawta mi nih lohna nia a puhte, a tih loh pui tia a puhte avanga lei chawi chu ‘Hmingchhiat man’ a ni. Chutianga hmingchhiat man chawi theihate chu uire-a inpuhte, inngaia inpuhte, khawhring neia inpuh te, eirua inpuhte, dawithima inpuhte lehkawng dang, engti kawng pawha hmingchhiat theihna zawnga inpuhte hi a ni. Mi tupawhin dawta mi tih hmingchhiat chuan a hmingchhiat dan azirin Roreltuin a awm tawkin a hrem thei.

Chang 138 INTIAMNA BAWHCHHIA Mi tupawhin eng jthilah pawh, mi dang nena intiama, chu intiamna chu a bawhchhiat leh si chuan , a intiamna azir zelin roreltuin a hrem thei.

Chang 139 LEIBA Miin a leibat reng reng, pek hun tura a pek loh chuan roreltuin a pung awmin emaw, pung awm lovin emaw a rulhtir thei. Leiba hi a battirtuin a thin har vang emaw, thildang vangin emaw, ngaihdam a nih loh chuan, engtikah mah a ral thei lo.

Chang 140 THAM Mahni duh zawng tihhlawhtlintir tura tihsak theitu hnena thil engpawh pek hi ‘Tham’ a ni. Hmasang atangin Mizo zingah thamna pek emaw lak emaw

chu thilsual taka ngaih a ni.

Chang 141 MI DANG THILNEIH TIHRAL Mi tupawhin, mi dang bungrua a hawh emaw, a kawlsak emaw, a enkawlsak emaw, a neitu remtihna lova a tihral chuan, roreltuin a phu tawkin a chungthu a rel thei.

Chang 142 MI BUM Mi tupawhin, mi dang a bum avanga mi dang tan channa emaw, chhiatna emaw, tuarna emaw a thlentir chuan, a bumtu chu a bum dan azirin Roreltuin a hrem thei.

Chang 143 MI INA LUT RU Mi tupawh pawikhawih tumin mi inah lut ru sela, pawi khawih hman lo mahsela, chawitir theih a ni.

Chang 144 KAM TAM MAN Kam tam’ tih hi mi dang chanchin sawi tul lo, mi tihmingchhe thei zawnga vawrhdarh te, thu mu hnu sawi tul lo, mi timualpho zawnga sawi te, thil dik pawh ni sela, sawi tul tawh lo sawi te hi a ni. Kam tam man chu Roreltuin a thu a zirin a awm tawk a chawitir thei.

Chang 145 CHAWM MAN Mi baihvaiin, mi chhungkua bel sela, inremna siam a nih loh chuan mi baihvai chu a duh hun hunah a chhuak leh thei a. A chhuak leh a nih pawhin a awmnate chuan, chawm man an thing thei lo va, ani pawhin thawhchhuah man engmah a sawi thei lo. Inremna an siam erawh chuan, inremna hun tlin hmaa mi baihvaiin a chhuahsan chuan, a awmna ten a awm tawk chawm man an thing thei a, a awmnate pawhin an inremna an bawhchhiat chuan, mi baihvai chuan a awm tawk a thawhchhuah man a phut thei.

Chang 146 INTUITHLAR Chhungkhat kara inzawmna zawng zawng tihchah vek hi ‘Intuithlar’ a ni. Pa leh fa karah te, Nu leh fa karah te, Unau karah te a awm thei a ni.Mi hrang inkarah intuithlar a awm thei lo. pa fa an intuithlar chuan, a fapa chuan a pa ro a luah thei lo va, a pa leiba pawh a chan tur chuan a um thei lo. Chutiang bawkin a pa leibatte pawh a rulhsak a ba tawh bawk hek lo.

Chang 147 PU BAN MAN Pusum emaw, pusachawn emaw a tuten an pu hnenah an pek loh chuan, an pu chuan ‘Pu ban man’ a sawi thei a, an pu tak tak anmahni hringtu nu pa chauh lo chuan Pu ban man hi a sawi thei lo. Pu tak tak chu a thih tawh chuan, a nupuiin a pasal hmingin Pusum a tel thei, Nu a thih chaun an ai awhin an fapa ten Pusum an tel thei. Nu leh pa an thih hnuah unaute indang tawh an awm chuan, Pu phir siam theih a ni. Pu ban man erawh chu an sawi thei lo. Pu ban man chu sial a ni.

Chang 148 THANGAWK LA RU Ramhnuaia thangawk miin lo la ru sela, a awk a len leh a tet a thuin a man hu tawkin a rul tur a ni. Chumi bakah hrem nan a awk azirin Roreltuin a awm tawk a chawitir thei.

Chang 149 THIL BO CHHAR Mi tupawhin midang thil tih bo chhar sela, a thil chhar chu a neitu hnenah a pe tur a ni. A neitu zawnga puanzarna nei lova, ama tana neih tuma a zep a, hriatchhuah a nih leh si chuan a thil chhar chu a neitu hnena a pek let leh bakah a zep avangin Roreltuin a awm tawk a chawitir thei. A thil chhar kha lo tihral tawh a nih pawhin a hu tawk a neitu hnenah a pe tur a ni.

Chang 150 PAWIIKHAWIH Mi tupawhin pawi a khawih chuan a pawi khawih dana zirin lei chawitir theih a ni. Zu ruiin pawi khawih sela, a ruih vang ringawt chua ngaihnathiamna a awm chuang lo, hrem theih a ni. ‘Zu rui’ tih hian, ruih theih thil ang reng reng avanga rui pawh a huam vek a ni.

Chang 151 MI HEK Miin mi dang thiltih emaw, thusawi emaw, awm dan emaw, thu dik innghahna nei si lova, thu neitu hnenah emaw, mi dang hnenah emaw, a pawi thei tur zawnga a va thlen hi ‘Mi hek’ a ni. Hetianga mi hekna chu, a dil lo ngei a ni tih finfiah a nih chaun roreltuin a hrem thei.

Chang 152 MI ANG LO TIHNAWMNAH Pianphunga rual ban lo, mi anglo tihnawmnah chu a thu azirin chawitira hrem theih a ni.

Chang 153 KANGMEI Kangmei tih hi in emaw, ram emaw, thil dang emaw, tihkan hi a ni.

1) In kang leh in hal : In tikangtu chu, a tihkan dan azirin hetiang hian hrem theih a ni.

a) Ama in a niha, tihpalh thil liau liauva tikang a nih pawhin, fimkhur loh manah Roreltuin Salam a chawitir thei. Tih luih a nih erawh chuan, in dang kang kai lo mah se, roreltuin a hrem thei.

b) A in tihkan chu ama in a nih loh chuan, jtih palh pawh ni sela, roreltuin a tuartu tel turin a chawitir thei. c) Tum renga mi in emaw, mahni in emaw, hal a nih chuan a in hlut dan azirin, roreltuin a tuartu tel turin a awm tawk a chawitir thei. Tupawhin mi in hal tum sela, in chu hal ta kher lo mah se, chawitir theih tho a ni.

2) Ram tihkan : Ram tihkan’ tih hian ramhnuai chauh ni lovin, lo leh huan tihkan te pawh a huam a ni. Tupawhin chutianga a tihkan chuan, a kan dan azirin roreltuin a awm tawk a chawitir thei. Hei hian khawtlang lo hal vanga ram kang palh erawh chu a huam lo.

Comments

Date 19/11/2011
By emm fanai
Subject Kimlo

Pu Admin.....Chang 154 na hi a awmlo ami????

 

Contact

Search site

 

 

 

 

                  NGAIHDAN

 

    

     Ngotekherh         Puanchei

   

        Puandum           Hmaram

 

 

 

           THU KAM HNIH KHAT


ShoutMix chat widget

 

 

                TLAWHTUTE


counter globe

 

 

  MIZO LEH ENGLISH THUFIAHNA

Freelang Dictionary
MIZO => ENGLISH :
ENGLISH => MIZO :

Whole word

 

 

ZOTUI THIANG GROUP(MAIL)

Google Groups
Subscribe to Zotui Thiang Group
Email:

 

ENG WEBSITE ATANGIN NGE HETAH?

 

MizoMizo Kan Nih Kan Lawm E