MIZO MIZONA HUMHALH

MIZO KAN NI KAN HMEL A THA

25/01/2010 23:13
-R. Lalrintluanga

Mizo kan ni, kan hmel a tha, kan tum a sang bawk si”. 

He hla thu hi  sawi  nawn  ngai lovin kan hre theuh va. Khawi emaw kal puipun nikhuaah kan sa rual thup thup thin a. Tam tak chuan he hla thu awmzia leh nihna tak  kan hre  lo  mai  thei a.  A  hla  lo  chhuah dan leh a hlain a tum lam chu kan sawi tum ber ni lo sela, helai hla tlar bik te hi han chilh bik dawn teh ang.
 

“Mizo kan ni, kan hmel a tha..”  tih  han  sak  lai  hi  chuan  thenkhat  chu  kan  lo  kimki chawih chawih mai thei a. Mizote hi Khawvel mihring pianzia thendanah chuan Mongoloid Racial stock an tih zinga mi kan ni a, a sawifiah zelnaah chuan, piantum tawi, chal arh, hmai hlai, hnar per leh  mawng  fual, etc.  te a ni a.  Hnampui  thenkhat,  khung  thlang sappui  leh a  dangte  nena  han tehkhin ralah hmelhmang leh pianzia han chhuan tur em em kan  nei  lo  viauin  a  lang.  Vai ngal ria zingah takngial pawh hian a ei tha leh hnam tha ho chu kan tluk lo hle a. Chuti lo ni ta se, engnge kan “Hmeltha” kan tih chu ni ta  ang le? Kan hmelthatna chhan chu engnge ni ta ang? Heng hla an siam laite  hi  chuan  kan  hmel  a  tha  te  pawh  a  ni mai thei, mahse tuna thangthar a bikin helai Delhi hmuna awmte, engnge kan hmelhmang landan ni ta ang le. Tunah chuan hnam pum  angin  vawi  lehkhatah  kan  hnar  ngulte  lo sangin kan piantumte a fuh thut thei tawh lova; kan pianken, kan hmel ang ang hi kan thih  thlenga  kan  put tur a ni hrih. Duh leh kan thlah kal zelte chu an lo piang tha ve tulh tulh mahna, mi thiamte pawn ‘genetic heredity a awm e’, an  ti  alawm.  Amaherawhchu  tun  atan  beidawngin  kan lunghnur mai tur a ni lova, tunah pawh kan hmel chu kan improve thei tho. Kan awmdan, kan hawiher leh kan nunphung hian kan  Mizo hmel a tichhiain a titha thei a ni. Mizo mimal tinte hian hnam dang bulah kan hmel kan dinpui (represent) a ni tih kan hriat a va pawimawh tak em! A bikin sawi leh ta thin ila, entirnan  helai  Delhi-ah tu emaw hnam dang zingah mipat hmeichhiatnaa chaklo kan lo awm chuan pawn lam mite hmuhdanah chuan Mizo chu mipat  hmeichhiatnaah  kan  chaklo tihna a lo ni mai dawn a, Zute kan lo ina nungchang hloha kan ruih bung bung chuan Mizo chu zu heh hnam, hnam bawraw,  chimlim  leh rilru puthmang hnam kan nihna a lantir dawn a ni. Heng lo pawh hi kawng tam takah mimal tinte hian Mizo hmel kan lanchhuahtir thei a ni.  Zahawm  taka  kan  awma,  nungchang  mawi  tak leh belhchian dawl taka kan nun chuan keimahni chang mawi lovin, Mizo hnam kan ti mawi a, Mizo hmel kan ti tha a ni. 

 “Kan tum a sang bawk si …”  tih  hi  i  han  bihchiang leh teh ang. Mihring mihrinnaah hian “Tum” chu kan nei theuh va, tum nei lo mihring chu a kalna kawngah hma  a sawn thei lo tih pawh kan hriain a rinawm. Mahse, a tam zawkte hi chuan engnge kan tum a, engnge tum tur pawh hi kan hre lo fo.  Tum tur tam tak zingah engnge hlu ber? Engnge a material value sang ber? tih ngun taka kan zir a tul a ni. “Tum” atana mi zawng zawng deuh thawina  kan  zawm  chu  hmasawnna  leh changkanna kan tih pawh hi a ni mai thei a. Chu hmasawnna leh changkanna chu engnge kan hriatchian a pawimawh hle. Eng hi nge hmasawnna leh changkannaa kan chhiar chu? Lo hausak thur thura, mahni inhaivura, midang  chanvo  eizawhsaka,  midangte  dipdala,  mahni  nawmsakna tur  chauh  ngaihtuah hi em ni hmasawnna leh changkanna atana kan tum ber laimu chu ni ta ang le? Sawi leh thin ila, Delhi tlangah thenkhatte  chuan hmasawnna leh changkanna  chu  tunlai  taka  incheia,  a  to  ber  ber  maia, sap  tawnga  tawng  telh  telh a,  (Mizo tawng theihnghilh der siin)  khawilai hlimhlawp bawlna emaw te  a  nuam va tawl thei dinhmuna din a, inventhawnna (security) awm miah lova nun chen hi emaw kan ti thin. A ni tak alawm, khawilai American te emawa awm chu ni la, I nunphung a tihbuai lohva I tlin bawk chuan a pawilo thei e; a ropuina chen pawh a awm mahna.  Mahse,  Mizo  kan ni a, kan ram dinhmun (economy) leh kan hnam pianto pawh khitiang mai khi a la ni. Keini Mizote tan chuan hmasawnna  leh  changkannaa  kan  ngaih  hi  tlemtea  kan  thlak  emaw  kan  hnuhhniam emaw a ngai dawn niin a lang. Chu inhnuhhniamna chu a changkan (standard) lohna a  awm  hran lo.  He  thilah  hian sawi tur tam tak a awm thei ang. Amaherawhchu, kei chuan ka tlin alawm,.. ka hausa  (ka pa a hausa)  alawm,  tin  ka chak bawk alawm,  sawibuai phak ka ni lova, min sawiseltute pawh an neihsumin a tlin ve loh vang nia ngaia chutiang kawnga ngaihtuahna  rilru  pute  pawh chu a awm theih mai theih. Mahse he thilah hian ti zawng hian ngaihtuahna in hmang teh ang.  Kan  hnampui  leh kan ram dinhmun  a la thlen phak loh leh a la phu (deserve) loh thil kan ti a nih chuan mi vakvai, anpui leh tlukpui neilo, mimal amah chauhva khawvela lo awm, Mizo hnam pawh ni tawh bik chuang lo, hnam pawh neilo, sap tawng takin ‘lost species’ emaw ‘Mi bo’ tihna a  nih mai hmel. Chu chu hmasawnna leh changkanna kan tih chu a ni leh tawh si lova, mi a nileng lo tan chuan ngaihsan chi pawh a ni hek lo.  Hrefiah  thiam  tan  chuan  zahna  leh vanduaina, thingthia saiip sin chunga vaivut chunga tal talna tham a ni.  Hmasawnna  leh  changkanna  neih  tuma  kan  kalkawngah  hian  kan  thlen  tum chu chiang taka kan chhutngun a tul takzet a.  Mizo  hnam angin kan lo piang laklawh tawh a, hnam changkang zawkte tihdan thik emaw mi neinung leh tlinte thiltih awta, a rem leh remlo thlu lova  lo  tih  ve ngawt pawh hi a diklo a ni. Mahni kan intihrehawm thlawn mai a ni. Chumi rualin kan hmel kan tihchhiat belhchhah a ni. Kan nihna leh  kan  dinhmun  chiang  taka  hriaa, chumi mil chuan Mizo hnamte hi kan kal a ngai a ni. Mahse, heng dinhmun chanhai takte avang hian intilungngaia, indahhniam mai lovin  hmabak  tihtur tam tak kan la neih hi malsawmnaa ngaia phur taka kan tih sauh sauh a pawimawh a ni. Hnam changkang hote khu chuan  hmabak  an  nei  tam  tawh  lova,  nawmchen dan chi hrang hrang an dap a, a ruk tak chuan khutiang  dinhmunte  khu a lo ninawm (boring) ru viau mai thei asin, vanduaina pawh hi kan dawnsawn dan azirin vanneihnaah kan chantir thei a. Tin, tuna kan  Mizo  dinhmun  leh  nihphung  bikahte hian kan zawn chhuah peih chuan hlimpui tham tur hi a tam em em tho a ni. Chuvangin mihring tumna hi hmasawnna leh changkanna anih chuan Mizote hian kan awmdan tur awm tak Pathianina min ruatsak hi kan hriatthiam a pawimawh a ni. Heng  thil  zawng  zawngte  hi  a  nihna  tak leh dik taka Mizoten kan hriata kan nunpui chuan “Mizo kan ni, kan hmel a tha”, tih hi lungsi takin kan la sa leh thei ngei ang.  Heng  zawng zawngte  avang hian Pathian zawnchhuah Mizote tan chuan fimkhur taka kan kalna tur kawng ngun taka en chungin zawitea kan kal dem dem a ngai a ni.
 

Thulakna:https://www.mzpdelhi.netfirms.com
 

Comments

No comments found.
 

Contact

Search site

 

 

 

 

                  NGAIHDAN

 

    

     Ngotekherh         Puanchei

   

        Puandum           Hmaram

 

 

 

           THU KAM HNIH KHAT


ShoutMix chat widget

 

 

                TLAWHTUTE


counter globe

 

 

  MIZO LEH ENGLISH THUFIAHNA

Freelang Dictionary
MIZO => ENGLISH :
ENGLISH => MIZO :

Whole word

 

 

ZOTUI THIANG GROUP(MAIL)

Google Groups
Subscribe to Zotui Thiang Group
Email:

 

ENG WEBSITE ATANGIN NGE HETAH?

 

MizoMizo Kan Nih Kan Lawm E