MIZO MIZONA HUMHALH

Poetry Lam Hi Aw

09/02/2011 00:03
- J.Khuma

Poetry tih chu mithiam ziak hmasaten an hman angin Mizo tawngin hlahril ti mai ila, a tawi fel deuh mahna. Poetry hi a ngaina tan chuan khawizu thlum tak a ni a. A ngaina lo tan chuan naupang inkhualtelemna ang lek a ni thei thung. That vena riau a nei a. Article sei takin a sawifiah hleih theih loh hi tawifel fuh takin a kheng kalh kalh mai thung. Tlar khat hi mi pakhat rilru chiah zawr turin a tawk a, a hla pum phei chuan ram pakhat pawh a siam thain a tibuai thei a ni. Chuti ang khawpa thil tithei a nih avang leh a phuah thiamte pawh an ngaihsanawm avangin Lal Neroa pawh khan a ngaisang thlu ngang a nih kha. Hlahril tha tak phuahchhuah a tum a, a phuahchhuak thiam si lo. A phuah chhun fahrah te te lah a khawnbawlte zinga mi pakhatin a chunga tlaktlum duh luatah a lo fakdersak zel bawk a. Mahse amah ngei pawh khan a hlahril te kha tha a tithei thlawt lo. Tawrhna leh channa tel lo chuan hlahril tha hi phuahchhuah a har a nih dawn hi tiin ngaihtuah loh loh a ngaihtuah a, Rom khawpui hial a lo hal a. Rom khaw mipui thinrim chu a rin aiin a lo nasa a. Puh tur a zawng leh ruai a, a hun laia Kristianten an lo tawrh phah ta hrep a nih kha. Thil dik lo dik anga lantira tan tlattute avang hian eng ang takin mihringte leh tunlaia Mizo Kristian Khawtlanga chengte ngei pawh hian tuar zel ang i maw?

Saltangte chhuah an nih theih nana ram hruaitu lian rilru chhum zawr theitu leh lunglengte hnem a, khawharte thian nih tling tak thil hi zawng dawn ila poetry hi kan thlang awm e. Tin, Literature form chi hrang hrang zinga a upa ber pawl a ni bawk. Chuvangin literature lam tui tak taktu chuan poetry a tuichilh tel a tul tih theih deuhthaw a ni.

Poetry hi chihniha thenphawk a ni a. Subjective Poetry leh Objective Poetry tiin. Pawnlam thil lang thei mawina leh thatna, hmuha khawih theihte chanchin hmanga phuah a nih chuan Objective Poetry a ni a. Hla phuahtuin hmuh leh khawih theih loh a irawma a ngaihtuahna, tawrhna, hlimna leh suangtuahna hmanga a ziah chuan Subjective Poetry a ni leh bawk. Poetry thiam tak tak tur chuan Figure of Speech pawh hi thiam that a tul hle a. Zofate hian figure of speech hi a chi kan nei tam lem lo. Simile leh metaphor kan nei tam hlur a, tin a dang tlem kan nei leh tih chauh ani. Figure of Speech hi tha tak tak phuah belh theih zel a ni a. Thangthar mithiamten phuah zel turin mawhphurhna kan nei. Sap chuan Figure of Speech hi a tesep thleng chhui chuan chi 26 vel lai an nei. Englekhawle a poetry chi atangin han luhchilh mai teh ang.

Poetry type chi hrang hrang a awm. Chungte chu:

(1) Ballad

(2) Rondelet

(3) Rondel

(4) Dactylic

(5) Virelay

(6) Ode

(7) Idyll

(8) Dramatic Monologue

(9) Shakespearean Sonnet

(10) Vilanelle

(11) Ubi Sunt Formula

(12) Pattern Poetry & Acrostic Poem

(13) Madrigal

(14) Limerick

(15) Rubaiyat

(16) Epitaph

(17) Pastoral Elegy

(18) Pantoum

(19) Spenserian Sonnet

(20) Lyric

Heng hi chang nei (Matrical verses) te chu an ni a. Chang nei lo leh dan leh dun awm lova thawveng leh engthawl taka ziah chi free verse leh blank verse te a hranin sawi tur a awm tho.

Ballad

Ballad hi Sapho hmasang atanga kaa inhlan chhawn chi literature(Oral/Folk literature) a ni a. English literature-ah pawh a upa ber a tih theih hial. Narrative chi a ni a. Ballare tih atanga lak a nih hmel. Chu chu lamna hla tihna a ni a. Ram tin chim chhuak khawpa mi ngainat hlawh tak hlahril a ni. Folk Ballad(mipui vantlang huhova phuahchhuah), Literary Ballad (Mimal irawm atanga phuahchhuah) leh Mock Ballad(nuihza leh indeusawhna lam) tihte a ni. He mi zingah hian Literary Ballad hi Ballad nihna dik tak kengtu a tih theih hial a, a tam pawh a tam ber bawk.

A ziak dan kalhmang thu hlaah chuan tlar linaten ritawp an inthlawp(rhyme) a, thulam(syllable) paruk zel an pai. Tlar khatna leh tlar thumnate hi in-rhyme lem lovin thulam pariat ve ve an nei thung. Heti chiah ngei ngei tur tih phei zawng a awm lo na a, heti hian an ziak tlangpui. Tichuan a syllable pahnih inkawp te tea lakin a kawp zat chu number-a lantirin ri inthlawp tur chu a a tia tarlan a ni. a b a nih chuan ri an inthlawp a tul lovang. Tichuan Ballad pangngai tak chu a4b3c4b3 a ni dawn tihna a nih chu.

Kan tunlai dinhmunah ram dang kal kan tam a. Chhungkaw kim bar awm thei lo khawpin kan kal luai luai. Hma pawh kan sawnpui ngial mai. Mahse sum tuak nan leh thiamfin zir nan mai hmang lovin awm hlen nan hman tum kan tam a, mahni ram ngeia hnam tlemte leh mikhual duka kan awm mai hlauvin leh khawvel ram hrang hrang ram 20 vel dawn laia semdarh kan nih hnu chuan infinkhawm leha Sappui nun ngai lova len hun a awm thei tawh lovanga Sappui nun ngai lo tur awm tawh lo khawpin Sappui(ram dang) nunin min dawlh tawh zawk dawn nia ngaia ka rilru ka lo sen hah vena te chu Ballad hlahril ziak dan kalhmang hmanna entirtu atan ka han tarlang ang e.

PHANNA AU AW (Ballad)

Chhaktiang leitlang zaleng ah hian

Buan lai hneh zo an riang

Zirlai thiam chiang chhawrtlak mi hrang

Si-Ar eng mawi ang vang

 

Raltiang rapin tuanmual an rem

Min ngai loten an leng

Suihrem lehnan vangkhua chuanin

Thinlai vaiin a zing

 

Vunrang nun ngai lova len ni

Chhunmang mitthla ah chuan

Tudang reng ngai lovin nun hlui

Chenin nuamin kan zuang.

 

Mahse chhimbal ang ral mitthla

Takni tuiluang ang kam

Chhunni a rei zanthim a sei

Chinlai raltiang ah cham

Subjective Poetry a ni a. Narrative Style a ni bawk. Ballad ah pawh Literary Ballad niin a Rhyme leh foot (meter) kal hmang pawh a4b3c4b3,...,...a ni.

Thulakna: Hriatna Ro Bawm, January 2011

 

Comments

No comments found.
 

Contact

Search site

 

 

 

 

                  NGAIHDAN

 

    

     Ngotekherh         Puanchei

   

        Puandum           Hmaram

 

 

 

           THU KAM HNIH KHAT


ShoutMix chat widget

 

 

                TLAWHTUTE


counter globe

 

 

  MIZO LEH ENGLISH THUFIAHNA

Freelang Dictionary
MIZO => ENGLISH :
ENGLISH => MIZO :

Whole word

 

 

ZOTUI THIANG GROUP(MAIL)

Google Groups
Subscribe to Zotui Thiang Group
Email:

 

ENG WEBSITE ATANGIN NGE HETAH?

 

MizoMizo Kan Nih Kan Lawm E