MIZO MIZONA HUMHALH

ZORAM NI 5th March, 2011

03/03/2011 16:20

Mizote hun kal tawh thlir leta hnam pumpuia kan tawrhna ni rapthlak ber leh, pawisawilote’n nunna tam tak an hlohna leh kuttualleichhama mi tam tak awm takna te, In leh lo, buh leh bal tam tak kan ralna ni 5th March 1966 champha chu a tum li na atan vawiin March ni 5, 2011 (Inrinni) hian hman a ni leh ta. India sorkarin Armed Force Special Power Act 1958, Mizorama a hman mek bawhchhiain a hmanraw neih that ber zinga mi Jet Fighter hmangin Mizoram hmun hrang hrang meivapah a rawn chantir ta a nih kha.

Khawvel hnam hrang hrangte hian an hnam nuna thil thleng chhinchhiahtlakte chu a chhe zawng a ni emaw, a tha zawng emaw an ngai pawimawh hle thin a, chu ni chu thinlung lama hnam tanrualna leh inpumpek tharna ni atan an hmang hlauh thin a. Chutiang bawkin keini Mizote pawh hian kha March ni 5, 1966 kha  Zofate Jerusalem, Aizawl mai bakah Mizoram khaw tam tak India sorkarin thapui thawha Jet Fighter leh bomb hmang meuha a beihna ni anih avangin hriat reng hi Zofa, thangtharte bat a ni.

Japan tan chuan Indopui 2-na a America-in Hiroshima a Atom Bomb a thlak ni August 6 1945 kha an thil thleng rapthlak ber a ni. Nagasaki-ah August 9-ah Atom Bomb kha thlak leh mahse a hmasa hi an tlawm in tanna ni a ni a. He ni hi inhuatna ni a hmang lovin World Peace Day-ah an hmang hlauh a, baloon lian pui pui chhuahin, baloon-a remna leh muanna thuchah inziak hmangin khawvel muanna atan tawngtaina ni ah an hmang thin a. He ni ah hian an hnam tana martarte zahna uar takin an lantir a, an hnam inpumkhatna ni, an ram ni serh pawimawh atan an hmang thin a ni.

Taiwan ram ni serh pawimawh chu Febraury 28 a ni. Mao Tsetung-a pawl Communist ten Main Land China atanga Chiang Kaisheka pawl, Coumintang Party te an um chhuah khan Formosa ah (tuna Taiwan) an lut a, Taiwanese ho chu hneh takin an awp bet ta a ni.  Kuomintang sipaiin Hawker nu pakhat hnute a deh avanga buaina kal zelah Taiwanese civil mite’n lungawiloh lantir nana kawng an zawh lai chu February 28, 1947 khan Kuomintang sipaiten kapin, mi 25,000 zet an kap hlum a, chu ni chu an ram history-a ni thleng rapthlak ber pakhat a ni. Chinese-in rei tak an awp hnuah tun hnaiah Taiwanese tan sorkarna an chang ta a, Kuomintang (Chinese) Party chunga an ram ni serh pawimawh, hnam inpumkhatna ni ah an hmang ta a ni. Museum lian tak an sa a, an buai lai chanchin leh ni chu inhrilh chhawng zelin Unity Day-ah an hmang ta hlauh a ni.

Khawvela terrorist pawl lian Al Qaida te’n USA a World Trade Centre, an beih ni September 9, 2001 chu USA tan ni rapthlak a ni a, kum tin 9/11 tiin urhsun taka serh a ni thin a, khawvelin an sawisel ngai lo.
British-in India a awp lai, April ni13, 1919 khan Brig. General Reginal Dyer-a’n Amritsar mipuite chunga a thil tih rapthlak tak, India-in a la theihnghilh theih loh chu India history zirtute tan hriat ngei ngei a tul a, Jallianwalla Bagh Masacre tiin India rilru ah leh khawvel thinlungah hriat reng a la hlawh a ni.

Khawvel Indopui II-na lai khan Japan sipaite’n Korea nula 2,00,000 zet pawngsualin an ti nawmnah hle a, chu thil thleng chu Korean mipui te’n an theihnghilh thei lo. South Korea rama hmeichhe dikna chanvo humhalhtu pawl War & Womens Right Museum chuan ngaihdam dil tura Japan sorkar phutin kum 1992 January ni 8 atang khan Seoul khawpui laili taka ding Japan Embassy kawtah lungawilohna lantirin darkhat leh a chanve chhung an pungkhawm thin a. Japan sorkarin ngaihdam a dil hma chuan Nilaini apiangin an dingkhawm zel thin a, kum 2010 khan Japan Prime Minister-in ngaihdam a dil tak avangin an tawp ta a ni.

Mizote  Ni serh pawimawh chu  Krismas, Kumthar Ni leh Good Friday te an ni. He’ng Ni te hi serh tur chu a ni ngei a. Amaherawhchu, heng Ni te hi Mizo hnam bil tan inkaihhnawihna bul nei an ni hran lo. Chapchar Kut, YMA Day, MHIP Day, MUP Day te leh Zirlaite Ni te nei mah i la, Mizo hnam pumpui min huap tak tak thei hek lo.

March Ni 5, 1966-a Jet Fighter-in Mizoram a bomb ni chuan Mizote khawpui ber, Zofate Jerusalem hi luahtu awm lovin meivapah changin rukru leh suamhmangte pukah a chang hman hial a, thlabarnain Mizoram pum a tuam a, he ni lungchhiatthlak tak hi Mizote hian kan theihnghilh ang maw…!

TEUH LO MAI !! A TEUH LO MAI!!

A hnuah khaw dang dangte bomb lehin khaw hal leh ‘Grouping’a thleng a, kum 20 rambuaia kan awm chhungin ni thleng rapthlak pui pui sawi kim sen loh a awm a, ni khat thil thu a rapthlak ber chu March Ni 5, 1966 kha a ni. Japan, Taiwan leh USA te leh khawvel hmundanga an tuarna aiin a nep mai thei, mahse, a tuartu Mizote tan ni rapthlak a ni miau si. Khawvel hmun danga tawrhna thlengte ang em em a rapthlak ni lo mahse, Mizo hnam tan sawi nep chi a ni lo.
India sorkar hriat danin MNF volunteers chu 2000, East Pakistan (tuna Bangladesh)-a trainning nei mi 200 an ni. March ni 1-a MNF-in Lunglei leh Champhaia sipai ta an man khawmte nen veka an ralthuam neih zat India-in a hriat dan chu-
1. 303 Rifles = 600        2. Light Machine Gun = 20
3. Sten Gun = 75        4. Carbines = 25
5. Revolvers/Pistols = 30 leh Local arms chi hrang hrang 1500 vel a ni.
MNF mi leh sa,              ralthuam neih zat leh training nei zat pawh an hria. Sipai camp hualtu MNF zat pawh an hual ber sipai te’n, “Training neilo, ralthuam neilo, hlauhawmlo” an ti. Tui chawi tura an chhuak ngam lo pawh Dakota thlawhna in tui a thlak a, chutih laiin an mahni chhan turin 61 Mountain Brigade chu Lt.Gen. Sagat Singh hovin thim nguk khawpa tamin Mizoram an pan a, March Ni 7-ah Aizawl an lut mai dawn tih an hrechiang reng tawh. Hetianga India sipai ngei te paw’n an sawi laia India sorkarin a ralthuam neih that ber leh an ram chhung hmun danga a hman duh ngai loh Jet Fighter hmanga March Ni 5-a min bomb kha India sorkar hian ti sual an inti angem le? Keini chuan tisual kan ti a, ‘Kan lo ti sual palh a ni e’ ti ve mai se kan dam tlang tur.

Kan hnam history-a thil thlengah hei aia min phuarkhawm thei, Zoram Ni tih phu hi a awm dawn em ni? Kan hnam ni, inpumkhatna ni, Pathian kan auh nasat ber ni a ni mai law’m ni? India huatna ni emaw hel tumna  rilru chawh thawh tumna emaw a ni lo. Mizo kan nihna angin ‘respectable’ takin India hian min en se kan duh a ni.

Lungrual tak leh puithu taka he ni kan serh a, thi leh hliam tuarte zahna kan entira, hnam chhantute chawimawina ni atan kan hman thin chuan inpumkhatna ni, Pathian auhna ni ah kan hmang thei ngei ang a, India pawhin min hrethiam ngei bawk ang.

He ni hman anih avanga Mizote zinga inhriatthiam lohna leh innghirnghona a thlen Zoram Ni Organising Committee chuan a awm a phal lova, he tawrhna rapthlak tak hriat rengna ni hian inpumkhatna tha zawkte, tumruhna leh taimakna tharte, Mizo hnamin hma a sawnna tura inpek tharna ni ah te hman nise a duh tak zet a. In rem thei lo te inremna ni atan te, Mizo leh Mizo inkara inhmangaihna lantirna ni atan hman nise a duh takzet a ni.

Thangtharte hian ‘nuamsa taka remna leh muanna hi thleng kan nih loh thu leh, zum leh hriam, silai mu kara Pathian kaihhruaina a thleng kan ni’  tih hi hre reng se a duh a ni.

He ni hi urhsun taka hman a, hun lo kal tura hman leh zel turah pawh Mizo zawng zawng kan leng vek a, midang huatna Ni ni lova, chhungkaw tin pawh inngeih tlang taka awm a, thinlung thar nen hmang vek turin Zoram Ni Organising Committee chuan thinlung takin a chah tak zet zet a ni.

Issued by Zoram Ni Organising Committee

 

Comments

No comments found.
 

Contact

Search site

 

 

 

 

                  NGAIHDAN

 

    

     Ngotekherh         Puanchei

   

        Puandum           Hmaram

 

 

 

           THU KAM HNIH KHAT


ShoutMix chat widget

 

 

                TLAWHTUTE


counter globe

 

 

  MIZO LEH ENGLISH THUFIAHNA

Freelang Dictionary
MIZO => ENGLISH :
ENGLISH => MIZO :

Whole word

 

 

ZOTUI THIANG GROUP(MAIL)

Google Groups
Subscribe to Zotui Thiang Group
Email:

 

ENG WEBSITE ATANGIN NGE HETAH?

 

MizoMizo Kan Nih Kan Lawm E